เขียนเล่นจนเป็นเรื่อง
เขียนเล่นจนเป็นเรื่อง
ต้นเรื่อง : หนุ่มสะพานเค
"สานฝันทำดินแกร่งเป็นแปลงอิฐ
ช่วยผูกมิตรไมตรีเรียงสีสัน
แต่ละก้อนถูกกำหนดให้ติดกัน
ในฉับพลันตามรูปมีนัยธรรม
ความสะอาดราบเรียบในยามเช้า
ไม่เมามันในกิเลสอย่าถลำ
กำหนดรู้ฝึกสติเพิ่มบริกรรม
ทำซ้ำซ้ำยุบหนอพองดูอยู่พิมาน"
บทวิเคราะห์เชิงศิลปะ ปรัชญา และจิตวิญญาณ..
บทกลอน “สานฝันทำดินแกร่งเป็นแปลงอิฐ” เป็นงานวรรณศิลป์ที่สะท้อนความงามเชิง สุนทรียปัญญา (Aesthetic Wisdom) อย่างลุ่มลึก ผ่านการเปรียบเทียบเชิงอุปมา (metaphor) ระหว่าง “การปั้นอิฐ” กับ “การสร้างจิต” โดยมีแก่นแกนคือการแปรเปลี่ยนสิ่งหยาบให้กลายเป็นสิ่งงาม ทั้งในเชิงวัตถุและในเชิงจิตวิญญาณ
เชิงศิลปะ กลอนนี้ใช้จังหวะและภาพพจน์ (imagery) อย่างประณีต “ดินแกร่ง” และ “แปลงอิฐ” สื่อถึงการฝึกฝน ความอดทน และความร่วมแรงร่วมใจ (“ผูกมิตรไมตรีเรียงสีสัน”) ในขณะที่ถ้อยคำ “ในฉับพลันตามรูปมีนัยธรรม” สะท้อนแนวคิดของ รูป–นาม (Rūpa–Nāma) ในพุทธจิตวิทยา ว่าสิ่งที่ปรากฏภายนอกมีนัยแห่งความจริงภายใน หากมองด้วยสติและปัญญา (พุทธทาสภิกขุ, 2540)
เชิงปรัชญา บทกลอนนี้แฝงแนวคิด Existential–Phenomenological ที่เชื่อว่าความหมายของชีวิตเกิดจาก “การกระทำซ้ำอย่างมีสติ” — ไม่ต่างจากการทำอิฐก้อนแล้วก้อนเล่า หรือการภาวนา “ยุบหนอ พองหนอ” ซึ่งชวนให้ผู้เสพตระหนักถึงการเป็นอยู่ ณ ปัจจุบันขณะ (Kabat-Zinn, 1994) และเข้าใจความงามของความเรียบง่าย (Simplicity as Enlightenment)
เชิงจิตวิญญาณ กลอนนี้ทำหน้าที่เสมือน “บทภาวนาเชิงกวี” ที่เชื่อมโยงจิตกับกาย “ความสะอาดราบเรียบในยามเช้า / ไม่เมามันในกิเลสอย่าถลำ” คือคำเตือนถึงการมีชีวิตที่บริสุทธิ์ เรียบง่าย และไม่หลงในวัตถุนิยม ซึ่งสอดคล้องกับหลัก Mindfulness ในจิตวิทยาเชิงบวกของ Seligman (2002) ที่มุ่งเน้นการฝึกความตระหนักรู้เพื่อเพิ่มพูนสุขภาวะในชีวิตประจำวัน
ประโยชน์ต่อผู้เสพงานวรรณศิลป์คือการได้สัมผัส “สภาวะของการสร้างและการรู้” ไปพร้อมกัน — กลอนนี้ไม่เพียงให้ความงามเชิงภาษาศิลป์ แต่ยังเป็น เครื่องมือพัฒนาใจ (Contemplative Tool) ที่ช่วยปลูกฝังความอดทน สมาธิ และความกรุณา ผู้ที่อ่านอย่างลึกซึ้งจะเรียนรู้ว่า “การปั้นอิฐ” มิใช่เพียงงานช่าง แต่คือกระบวนการสร้างตนเองให้กลายเป็น “อิฐก้อนดีในผนังแห่งมนุษยชาติ”
เอกสารอ้างอิง:
Kabat-Zinn, J. (1994). Wherever You Go, There You Are: Mindfulness Meditation in Everyday Life. Hyperion.
Seligman, M. E. P. (2002). Authentic Happiness: Using the New Positive Psychology to Realize Your Potential for Lasting Fulfillment. Free Press.
พุทธทาสภิกขุ. (2540). ธรรมะคือธรรมดา. กรุงเทพฯ: ธรรมสภา.
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น