Leading with Questions
Leading with Questions
ข้อมูลจากการ ติดตาม–ประเมินผลและนิเทศ (ก.ต.ป.น.) ของ สพม.บุรีรัมย์ ภาคเรียนที่ 1/2568 พบว่า ด้านการส่งเสริมการอ่านมีค่า Effect Size เพียง 0.11 ซึ่งถือว่า ต่ำมาก แสดงว่ามีการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย
เมื่อนำผลนี้เข้าสู่ “กระบวนการพัฒนาขั้นต้น” ตามหลัก Leading with Questions ขั้นแรกคือ การสร้างความเชื่อและความเข้าใจร่วมกัน (shared belief & understanding) ผู้นำจึงควรตั้ง คำถามทรงพลัง (Powerful Questions) เพื่อเปิดพื้นที่การเรียนรู้และกระตุ้นการมีส่วนร่วม ไม่ใช่คำถามเพื่อโทษหรือจับผิด
✅ ตัวอย่างคำถามทรงพลังที่ผู้นำสามารถใช้
• เพื่อสร้างการตระหนักและความเข้าใจร่วมกัน
• “เมื่อเห็นผล Effect Size ที่ 0.11 คุณคิดว่านี่สะท้อนอะไรเกี่ยวกับการส่งเสริมการอ่านของนักเรียนเรา?”
• “ในมุมมองของท่าน ครู นักเรียน หรือผู้ปกครอง รู้สึกอย่างไรกับผลลัพธ์นี้?”
• เพื่อเปิดมุมมองเชิงบวกและหาโอกาส
• “แม้ผลลัพธ์ยังน้อยมาก แต่เรามองเห็นจุดแข็งหรือความพยายามที่มีอยู่ตรงไหนบ้าง?”
• “อะไรคือปัจจัยเล็ก ๆ ที่ทำได้ดีแล้วและสามารถต่อยอดได้?”
• เพื่อระบุปัญหาและความต้องการที่แท้จริง
• “อุปสรรคที่ทำให้การส่งเสริมการอ่านยังไม่ก้าวหน้า คืออะไรบ้างจากประสบการณ์จริงของเรา?”
• “ถ้าเลือกได้เพียงหนึ่งสิ่งสำคัญที่สุดที่ควรปรับปรุงในทันที ควรเป็นเรื่องอะไร?”
• เพื่อสร้างความร่วมมือและความเป็นเจ้าของ
• “เราจะร่วมกันทำให้การอ่านมีคุณค่ากับนักเรียนมากขึ้นได้อย่างไร?”
• “แต่ละฝ่ายสามารถมีส่วนช่วยตรงไหนได้บ้างในการพัฒนาเรื่องนี้?”
• เพื่อเชื่อมโยงสู่การเปลี่ยนแปลงระยะยาว
• “ถ้าอีกหนึ่งปีข้างหน้าเราประสบความสำเร็จในการส่งเสริมการอ่าน เราอยากเห็นภาพแบบไหน?”
• “นักเรียน ครู และผู้ปกครองจะได้ประโยชน์อะไรถ้าโครงการนี้สำเร็จจริง?”
🎯 แนวทาง
• คำถามควรเป็น คำถามเปิด (Open-ended) มากกว่าคำถามปิด
• ใช้โทน ชวนคิด–เชื่อมโยง–สร้างกำลังใจ มากกว่าตัดสิน
• มุ่งไปที่ “การเรียนรู้ร่วมกัน” ไม่ใช่ “การหาคนผิด”
ร่าง Cheat Sheet : ชุดคำถามทรงพลังเพื่อใช้ในวงประชุม ก.ต.ป.น. สพม.บุรีรัมย์ โดยมีเป้าหมายเพื่อ สร้างความเชื่อและความเข้าใจร่วมกัน จากผลการประเมิน Effect Size ด้านการอ่านที่ 0.11
📌 ชุดคำถามทรงพลังเพื่อการพัฒนา “การส่งเสริมการอ่าน”
(สำหรับใช้ในวงประชุม ก.ต.ป.น. หรือเวที PLC)
1. การสร้างความตระหนักและความเข้าใจร่วมกัน
• “เมื่อเห็นผลการประเมินที่ Effect Size = 0.11 เราเข้าใจร่วมกันอย่างไรเกี่ยวกับสถานการณ์นี้?”
• “สิ่งนี้สะท้อนภาพจริงของนักเรียนในห้องเรียนของเราหรือไม่ อย่างไร?”
2. การมองหาแง่บวกและสิ่งที่ทำได้ดี
• “ในความพยายามที่ผ่านมา มีสิ่งใดที่เราเห็นว่าเป็นจุดแข็งและควรต่อยอด?”
• “นักเรียนแสดงให้เห็นสัญญาณเล็ก ๆ อะไรที่บอกว่าเขาอยากอ่านหรือสนใจ?”
3. การสำรวจปัญหาและความท้าทาย
• “อุปสรรคสำคัญที่สุดที่ทำให้การส่งเสริมการอ่านยังไม่ก้าวหน้า คืออะไร?”
• “ถ้ามีเพียงสิ่งเดียวที่ควรแก้ไขทันที จะเป็นเรื่องใด?”
4. การเชื่อมโยงไปสู่การเปลี่ยนแปลง
• “ถ้าอีกหนึ่งปีข้างหน้าเราประสบความสำเร็จในการส่งเสริมการอ่าน นักเรียน ครู และโรงเรียนควรมีภาพลักษณ์แบบใด?”
• “ความสำเร็จนั้นจะส่งผลดีต่อการเรียนรู้ในวิชาอื่น ๆ อย่างไร?”
5. การสร้างการมีส่วนร่วมและความเป็นเจ้าของ
• “เราจะทำอย่างไรให้นักเรียนรู้สึกว่า ‘การอ่าน’ เป็นเรื่องที่มีคุณค่ากับชีวิตของเขาเอง?”
• “แต่ละฝ่าย—ครู ผู้บริหาร ผู้ปกครอง นักเรียน—สามารถมีบทบาทตรงไหนได้บ้าง?”
6. การเปิดทางสู่แนวทางปฏิบัติ
• “กิจกรรมเล็ก ๆ ใดที่เราทำได้ทันทีในโรงเรียนเพื่อกระตุ้นการอ่าน?”
• “ถ้าเลือกแนวทางใหม่สักหนึ่งอย่าง ที่ยังไม่เคยลอง เราอยากลองอะไร?”
•
🎯 วิธีใช้ Cheat Sheet นี้
• ใช้เป็น คู่มือในการตั้งคำถาม ไม่ต้องถามทั้งหมด แต่เลือกใช้ตามบริบทของการประชุม
• จัดลำดับ: เริ่มจาก คำถามสร้างความเข้าใจ → มองหาจุดแข็ง → หาอุปสรรค → วาดอนาคต → กำหนดการมีส่วนร่วม
• ผู้นำควรใช้ Active Listening ฟังอย่างตั้งใจ และจดบันทึกคำตอบ เพื่อใช้เป็นข้อมูลต่อยอดสู่แผนพัฒนา
ชุดคำถามทรงพลัง สำหรับใช้ในวงประชุม ก.ต.ป.น. สพม.บุรีรัมย์ ออกมาเป็น ตาราง 3 คอลัมน์ เพื่อใช้งานง่ายและเห็นเป้าหมายชัดเจน ดังนี้
📊 ตารางคำถามทรงพลังเพื่อพัฒนาการส่งเสริมการอ่าน
หมวดคำถาม/ตัวอย่างคำถาม/ เป้าหมายที่ต้องการสร้างความเข้าใจร่วมกัน-
“เมื่อเห็นผลการประเมินที่ Effect Size = 0.11 เราเข้าใจร่วมกันอย่างไรเกี่ยวกับสถานการณ์นี้?”
- “สิ่งนี้สะท้อนภาพจริงของนักเรียนในห้องเรียนของเราหรือไม่ อย่างไร?
”สร้างการรับรู้ร่วมกันถึงปัญหาและสถานการณ์จริง โดยไม่โทษฝ่ายใดมองหาแง่บวกและสิ่งที่ทำได้ดี-
“ในความพยายามที่ผ่านมา มีสิ่งใดที่เราเห็นว่าเป็นจุดแข็งและควรต่อยอด?”
- “นักเรียนแสดงสัญญาณเล็ก ๆ อะไรที่บอกว่าเขาอยากอ่านหรือสนใจ?”
ระบุสิ่งที่ได้ผลหรือมีคุณค่า เพื่อต่อยอดและสร้างกำลังใจสำรวจปัญหาและความท้าทาย-
“อุปสรรคสำคัญที่สุดที่ทำให้การส่งเสริมการอ่านยังไม่ก้าวหน้า คืออะไร?”
- “ถ้ามีเพียงสิ่งเดียวที่ควรแก้ไขทันที จะเป็นเรื่องใด?
”ค้นหาปัญหาหลักและปัจจัยที่ขัดขวาง เพื่อหาทางแก้ตรงจุดเชื่อมโยงไปสู่การเปลี่ยนแปลง-
“ถ้าอีกหนึ่งปีข้างหน้าเราประสบความสำเร็จในการส่งเสริมการอ่าน นักเรียน ครู และโรงเรียนควรมีภาพลักษณ์แบบใด?”
- “ความสำเร็จนั้นจะส่งผลดีต่อการเรียนรู้ในวิชาอื่น ๆ อย่างไร?
”สร้างวิสัยทัศน์ร่วมกันและแรงบันดาลใจสู่การเปลี่ยนแปลงสร้างการมีส่วนร่วมและความเป็นเจ้าของ-
“เราจะทำอย่างไรให้นักเรียนรู้สึกว่า ‘การอ่าน’ เป็นเรื่องที่มีคุณค่ากับชีวิตของเขาเอง? ”
- “แต่ละฝ่าย—ครู ผู้บริหาร ผู้ปกครอง นักเรียน—สามารถมีบทบาทตรงไหนได้บ้าง?”
กระตุ้นการมีส่วนร่วมของทุกฝ่ายและสร้างความรับผิดชอบร่วมกันเปิดทางสู่แนวทางปฏิบัติ-
“กิจกรรมเล็ก ๆ ใดที่เราทำได้ทันทีในโรงเรียนเพื่อกระตุ้นการอ่าน?”
- “ถ้าเลือกแนวทางใหม่สักหนึ่งอย่าง ที่ยังไม่เคยลอง เราอยากลองอะไร?”หาทางออกเชิงปฏิบัติที่เริ่มได้จริงทันทีและต่อยอดได้
👉 ตารางนี้สามารถใช้เป็น คู่มือการประชุม โดยไล่เรียงลำดับจากซ้ายไปขวา (เข้าใจ → มองบวก → ปัญหา → วิสัยทัศน์ → การมีส่วนร่วม → แนวทางปฏิบัติ) เพื่อให้การสนทนาเป็นระบบและเกิดผลลัพธ์จริง
เอกสารอ้างอิง:
Micheal J. Marquardt and BoB Tiede. Leading with Questions : How leaders discover powerful answers by knowing How and What to ask. Wiley.
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น